04/10/2013

Εκθεση ζωγραφικής: Είδαν τον κόσμο πέρα από τα κάγκελα της φυλακής

Παρόλο που η έκθεση στην οποία αναφέρεται το άρθρο έχει παρέλθει, έχει πολύ ενδιαφέρον, έστω και εκ των υστέρων, να ρίξει κανείς μια ματιά σε αυτό το άρθρο. Μια ιδέα για το πώς η τέχνη μπορεί να δώσει διέξοδο, αναδεικνύοντας τη λειτουργία της και τη δημιουργική της χρήση ως εκφραστικό εργαλείο και ως εργαλείο επανένταξης και κοινωνικοποίησης, όχι μόνο για τα φυλακισμένα παιδιά, αλλά για όλες τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.





αναδημοσίευση από www.tanea.gr

 Για τους μαθητές στο σχολείο των Φυλακών Αυλώνα η τέχνη είναι κάτι παραπάνω από μια ενασχόληση που μειώνει τις ημέρες της ποινής τους. Τα έργα τους που εκτίθενται στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης τούς δίνουν την αίσθηση – έστω, την ψευδαίσθηση – της ελευθερίας.
Μια παρέα εφήβων είχε επιδοθεί σε επικίνδυνες φιγούρες με τα σκέιτ στον προαύλιο χώρο του Ωδείου Αθηνών. Λίγα μέτρα πιο πέρα, στην αίθουσα του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, εγκαινιαζόταν μια έκθεση με έργα συνομηλίκων τους. Ομως αυτά τα παιδιά δεν μπορούσαν να είναι εκεί...
Τα παιδιά του σχολείου των φυλακών Αυλώνα έριξαν με αυτόν τον τρόπο γέφυρες στον έξω κόσμο, δηλώνοντας την αγωνία τους και τα όνειρά τους.  
Ο Αρμάντ από την Αλβανία είναι μαθητής της Α' Λυκείου και οι επιδόσεις του στα Μαθηματικά είναι υψηλές. «Μου αρέσουν πολύ αλλά δεν ξέρω τι θα κάνω ακόμη. Αλλωστε, έχω χρόνο να αποφασίσω» εξήγησε στα «ΝΕΑ».
Ο χρόνος είναι εχθρός και φίλος για αυτόν και τους συμμαθητές του. Ο Αρμάντ είναι ένας από τους 30 μαθητές του σχολείου των φυλακών Αυλώνα που συμμετείχαν στη δημιουργία των έργων που φιλοξενούνται στο ΕΜΣΤ. Παραδέχεται ότι άρχισε να παρακολουθεί τα μαθήματα στο σχολείο για να μειώσει την ποινή του. Γρήγορα όμως κατάλαβε ότι οι ευκαιρίες που του δίνονται μέσα στο σχολείο είναι πολλές. «Αποκτάς μια καθημερινότητα που σε βγάζει έστω και για λίγο από το πρόγραμμα της φυλακής. Σε κάνει να νομίζεις ότι μπορείς να ζεις έστω και για λίγο φυσιολογικά». Οταν κλήθηκαν να δηλώσουν συμμετοχή στην κατασκευή δύο έργων ζωγραφικής, ο Αρμάντ δεν δίστασε καθόλου γιατί θα είχε και τη χαρά της έκφρασης. «Αυτό το χρειαζόμαστε περισσότερο από όλα. Ζωγραφίσαμε τα όνειρα, τους φόβους και τις αγωνίες μας».
Στα δύο έργα μεγάλων διαστάσεων (5Χ1,85 μέτρα και 2,50Χ0,96) που φιλοτέχνησαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο οι 30 μαθητές του Γυμνασίου - Λυκείου των φυλακών Αυλώνα κυριαρχούν οι προβληματισμοί τους για το μετά. Και απεικονίζονται με τον δρόμο που ξεκινάει από την έξοδο των φυλακών και μια ταμπέλα με το ερώτημα που τους βασανίζει: «Και τώρα τι κάνουμε;».
Για αυτά τα παιδιά, έστω και πρόσκαιρα, οι ώρες που μπορούσαν να δουλέψουν τους πίνακές τους ήταν μια διέξοδος δημιουργική για να εκφράσουν πράγματα τα οποία δεν θα μπορούσαν να βγάλουν αν ήταν κλεισμένα μέσα σε ένα κελί. Παιδιά που δεν είχαν έρθει σε επαφή με την τέχνη, την υιοθέτησαν άμεσα μέσα από τη διαδικασία. Ανακάλυψαν τους κανόνες αλλά και τη δυσκολία του να είσαι ανήλικος κρατούμενος.
Ο Αγγελος είναι 22 ετών και βρίσκεται στις φυλακές Αυλώνα περιμένοντας τη δίκη του σε πέντε μήνες. Συνελήφθη για ναρκωτικά, όμως ανεξάρτητα από το ποια θα είναι η έκβαση της δίκης έχει αρχίσει να χτίζει τον κόσμο στον οποίο θα ήθελε να ζήσει. Αλλά το σπουδαιότερο, όπως λέει ο ίδιος, είναι ότι θέλει να χτίσει έναν καλύτερο εαυτό για να προχωρήσει. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ξεκίνησε να πηγαίνει στην Α' Λυκείου - έχει πολύ καλούς βαθμούς στα Αρχαία. Θέλει να περάσει στη Νομική και θα κάνει τα πάντα ώστε να το πετύχει. «Η φυλακή για τους περισσότερους είναι ίσως το τελευταίο σκαλοπάτι. Εγώ εδώ βρήκα μια ευκαιρία να σκεφτώ ξανά τη ζωή μου, τι θέλω και να παλέψω για να το πραγματοποιήσω». Ακόμη και στην περίπτωση που η απόφαση θα είναι καταδικαστική, εκείνος βρίσκει τη φωτεινή πλευρά της: «Θα μπορέσω να συνεχίσω το σχολείο, να δώσω Πανελλαδικές για να πετύχω στη σχολή που θέλω. Ο χρόνος δεν θα πάει χαμένος».
Την εικαστική προσπάθεια των μαθητών των φυλακών Αυλώνα αποτύπωσε σε βίντεο, το οποίο προβάλλεται στην αίθουσα της έκθεσης, ο σκηνοθέτης Μενέλαος Καραμαγγιώλης. «Με την πρώτη ματιά φαίνεται ο τρόπος που προσπαθούν οι κρατούμενοι να διαχειριστούν τη φυλακή μέσα από διάφορες δραστηριότητες. Το ότι επιλέγουν να εκφραστούν μέσα από την εκπαίδευση και την τέχνη είναι εντυπωσιακό», λέει.
Στην αρχή, ο Μενέλαος Καραμαγγιώλης σκέφτηκε ότι αυτή η ενασχόληση τούς δίνει μεροκάματα, άρα ημέρες ελευθερίας (για κάθε κρατούμενο που πάει σχολείο ή δουλεύει οι ημέρες μετριούνται διπλές). «Το ότι υπάρχει ένα σχολείο για αυτά τα παιδιά μέσα στη φυλακή δείχνει ότι γίνεται σωστός σωφρονισμός. Τους δίνει τη δυνατότητα να διαχειριστούν την τιμωρία και κυρίως να επιστρέψουν στην κοινωνία. Μέσα από τις δραστηριότητες που τα ίδια επιλέγουν φαίνεται η διάθεσή τους να αλλάξουν τα πάντα. Αν και το πρόγραμμα της φυλακής είναι αυστηρό σε ό,τι αφορά τις ώρες του φαγητού ή του προαυλισμού, υπήρχαν παιδιά που δεν πήγαιναν για φαγητό την προγραμματισμένη ώρα προκειμένου να συνεχίσουν το έργο τους». Τα παιδιά δηλώνουν στο βίντεο ότι αυτή η δραστηριότητα τους δίνει την ψευδαίσθηση της ελευθερίας, την προοπτική της επανόρθωσης και τη δυνατότητα να σκεφτούν ότι αφού τελειώσει η τιμωρία θα μπορέσουν να γυρίσουν στην κοινωνία».

Τρόπος ζωής
Μια γέφυρα προς τον έξω κόσμο είναι τα έργα των παιδιών. Η ερμηνεία της διευθύντριας του ΕΜΣΤ Αννας Καφέτση βρίσκεται ίσως πιο κοντά στην αλήθεια: «Η τέχνη είναι ένας υπέροχος τρόπος όχι μόνο για να εκφραστείς αλλά και για να αντιλαμβάνεσαι την ίδια τη ζωή σε οποιαδήποτε φάση και αν βρίσκεται κανείς. Είναι μια διαφορετική πραγματικότητα απέναντι στην ίδια την πραγματικότητα. Είναι τρόπος ζωής».

Το βίντεο με την εικαστική προσπάθεια των παιδιών αποτύπωσε με τον κινηματογραφικό του φακό ο σκηνοθέτης Μενέλαος Καραμαγγιώλης

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire